Przepisy ustawy o CIT przewidują, że podatnik może rozpocząć stosowanie estońskiego CIT także w trakcie trwającego roku podatkowego.

Aby wybrać opodatkowanie estońskim CIT należy złożyć zawiadomienie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Co do zasady takiego wyboru można dokonać do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego. Jednak przepisy nie wykluczają również możliwości dokonania wyboru w trakcie roku podatkowego. Wiąże się to z koniecznością:

•   rozliczenia CIT za okres od początku roku do dnia poprzedzającego dzień przyjęcia nowej formy opodatkowania;

•   zamknięcia ksiąg;

•   sporządzenia sprawozdania finansowego.

Korekta wstępna

Wybierając opodatkowanie estońskim CIT, podmiot gospodarczy, na moment rozpoczęcia korzystania z tej formy opodatkowania, będzie zobowiązany do kalkulacji tzw. dochodu z tytułu różnic pomiędzy wynikiem księgowym i podatkowym.

W takim wypadku za przychody uznaje się:

•   przychody już uwzględnione, zgodnie z przepisami o rachunkowości, w wyniku finansowym netto podatnika za lata podatkowe poprzedzające pierwszy rok opodatkowania estońskim CIT – jeżeli dotychczas nie zostały zaliczone do przychodów;

•   koszty zaliczone już do kosztów uzyskania przychodów w latach podatkowych poprzedzających pierwszy rok opodatkowania estońskim CIT – jeżeli dotychczas nie zostały jeszcze uwzględnione w wyniku finansowym netto podatnika zgodnie z przepisami o rachunkowości, ale mogą zgodnie z tymi przepisami zostać uwzględnione w wyniku finansowym netto w okresie opodatkowania estońskim CIT.

Za koszty uzyskania przychodów uznaje się natomiast:

•   przychody zaliczone już do przychodów, w latach podatkowych poprzedzających pierwszy rok opodatkowania estońskim CIT - jeżeli dotychczas nie zostały jeszcze uwzględnione w wyniku finansowym netto podatnika zgodnie z przepisami o rachunkowości, ale mogą zgodnie z tymi przepisami zostać uwzględnione w wyniku finansowym netto w okresie opodatkowania estońskim CIT;

•   koszty uwzględnione już, zgodnie z przepisami o rachunkowości, w wyniku finansowym netto podatnika za lata podatkowe poprzedzające pierwszy rok opodatkowania estońskim CIT – jeżeli dotychczas nie zostały jeszcze zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Konieczne jest złożenie zeznania podatkowego w terminie do końca trzeciego miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego.  Jeżeli jednak podatnik będzie objęty estońskim CIT dłużej niż 4 lata, obowiązek zapłaty podatku od dochodu z tytułu różnic przejściowych wygaśnie. Praktycznie więc istnieje możliwość uniknięcia rozliczenia tego podatku, jeżeli tylko podatnik odpowiednio długo będzie korzystał z rozliczenia estońskim CIT. Jeżeli taka forma opodatkowania była stosowana krócej, obowiązek zapłaty podatku od dochodu z tytułu korekty wstępnej powstaje z końcem pierwszego miesiąca następującego po ostatnim roku jej stosowania.

Należy mieć na względzie, że jeżeli podatnik przed wyborem estońskiego CIT skorzysta z tzw. funduszu na cele inwestycyjne to będzie obowiązany do uwzględnienia w korekcie wstępnej różnic wynikających z podatkowych i rachunkowych rozliczeń ceny nabycia środków trwałych lub ich wytworzenia. W praktyce może to spowodować, że różnica pomiędzy kosztami zaliczonymi dla celów podatkowych a kosztami bilansowymi stanowić będzie przychód podatnika, który należało będzie wziąć pod uwagę przy ustalaniu omawianej korekty wstępnej.

Rachunkowe wyodrębnienie zysków i strat

Ponadto na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania estońskim CIT-em należy wyodrębnić w kapitale własnym spółki:

a)  kwotę zysków niepodzielonych i kwotę zysków podzielonych odniesione na kapitały, wypracowanych w latach poprzedzających oraz

b)  kwotę niepokrytych strat poniesionych w latach poprzedzających.

Dochód z przekształcenia

Podatnik utworzony w wyniku przekształcenia (zarówno przekształcenia osoby fizycznej prowadzącej działalność, jak i przekształcenia spółki), który w pierwszym roku podatkowym będzie stosował estoński CIT, zobowiązany jest do zapłaty podatku od dochodów z przekształcenia. 

Dochód z przekształcenia odpowiada sumie nadwyżek wartości poszczególnych składników majątku, ustalonych dla wyniku finansowego netto zgodnie z przepisami o rachunkowości, na dzień przekształcenia, ponad ich wartość podatkową ustaloną na ten dzień.

Wartość podatkowa to wartość niezaliczona uprzednio w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów, jaka zostałaby przyjęta przez podatnika za taki koszt, gdyby składnik ten został przez niego odpłatnie zbyty.

W takim przypadku podatnik utworzony w wyniku przekształcenia:

1) wykazuje dochód z przekształcenia w zeznaniu CIT-8, składanym do końca trzeciego miesiąca pierwszego roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek;

2) ustala podatek należny od dochodu z przekształcenia, według stawki 19% CIT;

3) dokonuje zapłaty podatku należnego od dochodu z przekształcenia, w całości do końca trzeciego miesiąca pierwszego roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.

Ograniczenia w rozliczeniu straty

Niestety w przypadku wyboru estońskiego CIT-u podatnik traci prawo do odliczenia od dochodów straty z lat poprzednich. Po zakończeniu stosowania estońskiego CIT-u uprawnienie to powraca, ale stosuje się jedynie do strat przyszłych powstałych w latach nieobjętych ryczałtowym rozliczeniem.

Ograniczenie ulg

Rozpoczęcie korzystania z estońskiego CIT-u wiąże się z utratą prawa (ewentualnie obowiązku) do stosowania wielu ulg, jakie przewiduje ustawa o CIT, np.: ulgi z tytułu darowizn, ulgi B+R, ulgi na złe długi.

Doświadczeni eksperci PKF oferują wsparcie w zakresie identyfikacji korzyści oraz ryzyk związanych ze zmianą sposobu opodatkowania z zasad ogólnych na estoński CIT.

Pliki do pobrania