MSSF 9

Wprowadzenie

Informacja:

22 listopada 2016 EU zatwierdziła treść Międzynarodowego Standardu Rachunkowości 9 Instrumenty Finansowe. Standard ma zastosowanie do okresów sprawozdawczych za okres rozpoczynający się 1 stycznia 2018 r. lub później.

Pakiet zmian wynikający z MSSF 9 zawiera między innymi nowe zasady klasyfikacji i wyceny instrumentów finansowych zależną od tzw. modelu biznesowego. MSSF 9 wprowadza także nowy model ujmowania utraty wartości – model oczekiwanych strat kredytowych (ang. expected credit losses, ECL). Model ten stanowi zmianę wytycznych zawartych w MSR 39 i odpowiedź na krytykę modelu strat poniesionych historycznie.  Nowe zasady oznaczają, że w momencie początkowego ujęcia aktywów finansowych bez utraty wartości jednostki będą musiały ujmować stratę na dzień 1 w wysokości 12-miesięcznej oczekiwanej straty kredytowej (lub oczekiwanych strat kredytowych za cały okres istnienia aktywa finansowego w przypadku należności handlowych). Standard wprowadza także zmiany w zakresie rachunkowości zabezpieczeń.

Ukryj sekcję

Klasyfikacja i wycena instrumentów finansowych

* inne całkowite dochody

Nowe regulacje dokonują odmiennej klasyfikacji instrumentów finansowych. 

Zgodnie z MSSF 9 instrumenty finansowe jednostka dzielić będzie na dwie kategorie (MSR 39 wyodrębniał 4 kategorie):

1. Instrumenty finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu
2. Instrumenty finansowe wyceniane według metody wartości godziwej.

Nowa klasyfikacja zależy od dwóch kryteriów:

1. Przyjętego modelu biznesowego dla zarządzania aktywami finansowymi
2. Cech umownych strumieni pieniężnych składnika aktywów finansowych.

Jednostka zalicza dany instrument finansowy do wycenianych według skorygowanego kosztu, jeżeli spełnia on następujące warunki:

1. Przyjęty model biznesowy zakłada utrzymanie składnika aktywów  w celu gromadzenia przepływów pieniężnych wynikających z umowy
2. Przepływy pieniężne wynikające z umowy dotyczącej danego instrumentu obejmują wyłącznie wypłaty kapitału i odsetek.

Instrumenty finansowe nie spełniające powyższych kryteriów wyceniane są według wartości godziwej.

Powyższe kryteria wskazują na fakt, iż wszystkie instrumenty kapitałowe wyceniane są w wartości godziwej.

Ogólna zasada w MSSF 9 stanowi, że zyski i straty z wyceny ujmujemy w rachunku zysków i strat.

Jednak od zasady tej istnieje wyjątek. Wyjątek ten dotyczy instrumentów kapitałowych nie przeznaczonych do obrotu. Zyski i straty z tych instrumentów jednostka może prezentować w pozostałych całkowitych dochodach, jeżeli w momencie początkowego ujęcia dokona takiego wyboru. Należy zaznaczyć, iż powyższy wybór jest nieodwołalny.

Ukryj sekcję

Utrata wartości

MSSF 9 wprowadza poziom oczekiwanych strat kredytowych, który ma zastosowanie do:
- wszystkich instrumentów dłużnych (w tym: depozytów i lokat bankowych, należności handlowych oraz dłużnych papierów wartościowych)
- dotyczy instrumentów zarówno wycenianych w skorygowanej cenie nabycia, jak i w wartości godziwej z odniesieniem różnicy z przeceny na inne całkowite dochody.

Dodatkowo model ten będzie stosowany do:
- wynikających z umów z odbiorcami należności z tytułu leasingu aktywów
- zobowiązań do udzielenia kredytu
- gwarancji finansowych, które nie są wyceniane w wartości godziwej z odniesieniem różnicy z wyceny na wynik finansowy.

Utrata wartości będzie ujmowana w 3 etapach:
→ Etap 1: przy początkowym ujęciu instrumentu finansowego część strat kredytowych szacowana w okresie pierwszych 12 miesięcy od daty początkowego ujęcia będzie ujmowana dla wszystkich instrumentów finansowych – jako  przybliżenie oczekiwanych strat kredytowych związanych dla danego instrumentu  finansowego
→ Etapy 2 i 3: przy wzroście ryzyka kredytowego w stosunku do stanu początkowego jednostka będzie zobowiązana ująć pełną wartość strat kredytowych oczekiwanych przez cały okres utrzymywania tego instrumentu.

Etap 2 różni się od etapu 3 tym, że:
- w etapie 2 ocena pogorszenia jakości kredytowej następuje na poziomie grupy  aktywów
- w etapie 3 możliwa jest ocena indywidualna konkretnego składnika aktywów (np. opóźnienie w spłacie ponad określony termin).

Ukryj sekcję