Magdalena Dominiak
08.07.2025
Ujawnienia ogólne (B1, B2, C1 i C2 )
Ujawnienia ogólne pozwalają na zrozumienie organizacji, jej celów, polityki oraz podstawy sporządzenia sprawozdania ESG. Spółki na wstępie wskazują, który moduł zastosowały (tylko podstawowy, podstawowy i kompleksowy) jak również czy raport został sporządzony w ujęciu jednostkowym czy skonsolidowanym – należy wówczas wskazać spółki zależne i ich lokalizacje. Jeżeli spółka zdecyduje się pominąć w raporcie jakieś ujawnienia z uwagi na ich niejawny charakter, należy to jasno zaznaczyć.
Ponadto jednostka przedstawia podstawowe dane identyfikacyjne, takie jak forma prawna, kod NACE (statystyczna klasyfikacja działalności gospodarczej w UE, odpowiednikiem w Polsce jest PKD), suma bilansowa, wartość obrotów (przychody), zatrudnienie (liczba zatrudnionych osób lub ekwiwalentów pełnego czasu pracy), kraj głównej działalności oraz położenie geograficzne aktywów (współrzędne lokalizacji). Jeśli spółka posiada certyfikaty ESG (np. oznakowania ekologiczne etykiet) wskazuje ich wystawców, datę oraz wyniki oceny.
Ostatnim ujawnieniem w module podstawowym jest informacja, czy zostały wdrożone praktyki, polityki, cele oraz czy są planowane inicjatywy wspierające zrównoważony rozwój (np. w celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, ograniczenia zanieczyszczeń, poprawy warunków pracy).
W module kompleksowym jednostka rozszerza informacje i przedstawia kluczowe elementy swojego modelu biznesowego i strategii, w tym oferowane znaczące produkty lub usługi, istotne rynki i kanały dystrybucji oraz główne relacje biznesowe takie jak główni klienci, konsumenci czy dostawcy (w tym ich szacunkową liczbę oraz powiązane z nimi sektory i kraje).
Jeśli strategia uwzględnia kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem, należy wskazać te elementy i ich wpływ na działalność firmy. Dodatkowo, jednostka powinna zwięźle opisać praktyki, polityki i inicjatywy ESG wskazane w module podstawowym oraz – opcjonalnie – określić szczebel zarządzania odpowiedzialny za ich wdrażanie. W przeciwieństwie do raportów sporządzanych zgodnie z ESRS, standard VSME nie określa precyzyjnych minimalnych wymogów prezentacji tych informacji. Przykładowo spółki nie muszą ujawniać czy polityka w obszarze społecznym jest zgodna z wytycznymi ONZ i OECD, natomiast powinno się wskazać czy obejmuje ona dostawców lub klientów. Prezentacja może mieć formę tabelaryczną, której wzór przedstawiono w standardzie.
W pełnym raportowaniu według ESRS, odpowiednikiem ujawnień ogólnych jest rozdział ESRS2, zawiera on więcej elementów, które pozwalają lepiej zrozumieć spółkę, jej wpływy i relacje ESG. Spółki przekazują informacje dotyczące ich zarządów i rad nadzorczych (skład, rola, odpowiedzialności, doświadczenie, systemy zachęt ESG), jak również nież jak zorganizowały zarządzanie kwestiami ESG. Istotnym obszarem ESRS2 jest informacja o procesie i wynikach analizy podwójnej istotności, zasadach współpracy z interesariuszami oraz opis łańcucha wartości.
Ujawnienia zarządcze (B11, C8 i C9)
W module podstawowym w obszarze ładu korporacyjnego wymagane jest jedno ujawnienie – liczba oraz łączna wartość wyroków i grzywien za naruszenie przepisów antykorupcyjnych i przekupstwo. Wyroki te mogą być nałożone zarówno na spółkę, jak i powiązane z nią osoby fizyczne (np. pracownicy). W praktyce, większość spółek wykaże wartości zerowe, ponieważ nie ma takich doświadczeń. Spółki powinny jednak znać definicję korupcji (nadużywanie powierzonej władzy w celu uzyskania korzyści) i mieć świadomość, że często trudno ją odróżnić od szeroko pojętej życzliwości czy gościnności (np. wręczanie prezentów).
W module kompleksowym, ujawnieniu podlegają informacje o działalności w sektorach uznawanych za kontrowersyjne (m.in. produkcja broni, tytoniu, pestycydów, paliwa kopalne). Należy również wskazać, czy spółka została wykluczona z unijnych wskaźników referencyjnych dostosowanych do celów porozumienia paryskiego.
Ze wskaźników tych wyklucza się przedsiębiorstwa uzyskujące znaczące przychody z działalności związanej z węglem (≥1 proc.), ropą (≥10 proc.), gazem (≥50 proc.) lub wysokoemisyjną produkcją energii elektrycznej (≥50 proc.).
Ostatnim ujawnieniem zarządczym w module kompleksowym jest wskaźnik zróżnicowania płci w zarządzie. Wskaźnik ten oblicza się jako iloraz liczby członkiń płci żeńskiej do liczby członków płci męskiej.
Przedsiębiorstwa mogą również dobrowolnie raportować dane dodatkowe – zarówno jakościowe, jak i ilościowe – istotne z perspektywy ich sektora lub profilu działalności.
W zakresie ładu korporacyjnego może to być m.in. opis kultury korporacyjnej, procedur antykorupcyjnych, zarządzania relacjami z dostawcami i praktyk płatniczych. Dla niektórych branż szczególne znaczenie mogą mieć informacje o działalności lobbingowej, dobrostanie zwierząt.
Wskazane ujawnienia dodatkowe znajdują się w standardzie ESRS G1 (postępowanie w biznesie) i zasadniczo są często wykazywane w raportach. Informacje dotyczące ładu korporacyjnego i etyki są dla wielu interesariuszy kluczowe do oceny dojrzałości organizacji, warto więc rozważyć rozszerzenie raportu o te elementy zarządcze, które są istotne i zadbać o ich odpowiednią jakość (prezentowane informacje powinny być wiarygodne i zrozumiałe).
Podsumowanie
Nieliczne i raczej proste ujawnienia ogólne i zarządcze w module podstawowym VSME nie powinny być wyzwaniem dla spółek. Ograniczony zakres informacji może jednak zmniejszać ich użyteczność dla interesariuszy. Moduł kompleksowy rozszerza zakres informacji, oferując bardziej szczegółowe, choć nadal zwięzłe ujawnienia.
Spółki mogą również rozbudować raport o dobrowolne, dodatkowe informacje, co z kolej może budzić obawy dotyczące porównywalności i jakości ujawnień.
Ostateczny kształt ujawnień zależeć będzie od dojrzałości organizacji, świadomości w zakresie ESG oraz presji wywieranej przez interesariuszy. Spółki proaktywnie wdrażające praktyki ESG będą skłonne do bardziej transparentnej komunikacji, a ich raporty będą bardziej obszerne i użyteczne. Kluczowa pozostaje jakość danych – ich wiarygodność, istotność i porównywalność, która w przypadku dobrowolnego standardu zależy wyłącznie od rzetelności samej spółki.
