Polski Ład a przedsiębiorcy

Dnia 15 listopada Prezydent Andrzej Duda podpisał Ustawę z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (dalej „Ustawa”), która jest częścią zmian wprowadzanych w ramach tzw. Polskiego Ładu (dalej „Polski Ład”). Zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2022 r.

W ramach Polskiego Ładu znowelizowanych zostanie ponad dwadzieścia ustaw, w tym m.in.: ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawa o podatku od towarów i usług, ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych czy ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Od momentu konferencji prasowej rządu z 15 maja 2021 r., na której przedstawione zostały pierwsze założenia programu Polski Ład, zmiany budzą szereg wątpliwości ekspertów oraz przedsiębiorców, a także skutkują poszukiwaniem przez część z nich metod mogących zoptymalizować przyszłe daniny. Nowelizacja ustaw podatkowych wprowadza bowiem wiele zmian w zakresie obciążeń podatkowych, a dotkną one przede wszystkim przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.

Na dzień dzisiejszy przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą mogą skorzystać z czterech form opodatkowania. Dwie z nich: kartę podatkową oraz ryczałt od przychodów ewidencjonowanych można zaliczyć do uproszczonych form opodatkowania. Od 1 stycznia z opodatkowania w formie karty podatkowej będą mogli skorzystać wyłącznie przedsiębiorcy, którzy korzystali z takiej formy przed wejściem w życie nowych przepisów tj. przed 1 stycznia 2022, Polski Ład zakłada bowiem likwidację możliwości wyboru tej formy opodatkowania od nowego roku.

Najistotniejsze zmiany dla przedsiębiorców oraz ich skutki

Najchętniej analizowane i komentowane przez ekspertów, ale także przez samych przedsiębiorców zmiany dotyczą (a) likwidacji możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku, (b) zmiany stawki składki dla przedsiębiorców opodatkowanych liniowo, która wynosić będzie 4,9% podstawy wymiaru; dla przedsiębiorców opodatkowanych według zasad ogólnych składka wynosić będzie 9% podstawy wymiaru. W celu zobrazowania skali zmian należy posłużyć się przykładem: w przypadku dochodu uzyskiwanego na poziomie 1.000.000 zł składka zdrowotna aktualnie jest opłacana w stałej, miesięcznej kwocie 381,81 zł, co w rocznym wymiarze równa się kwocie 4.581,72 zł, po wejściu w życie zmian tj. od 1 stycznia 2022 r. dla podatnika opodatkowanego liniowo składka zdrowotna w rocznym wymiarze wyniesie 49.000 zł, a dla podatnika opodatkowanego na zasadach ogólnych wyniesie 90.000 zł. Co istotne, kwoty te nie będą podlegać odliczeniu od podatku od osób fizycznych.

W ramach Polskiego Ładu zmianie uległa również wysokość kwoty wolnej od podatku, która od stycznia 2022 r. będzie wynosić 30 tys. zł. Z tej zmiany skorzystają przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych, przedsiębiorcy opodatkowani liniowo nie będą mieli takiej możliwości.

Wejście w życie powyższych zmian, niekorzystnych dla przedsiębiorców, przede wszystkim dla tych rozliczających się metodą liniową, skutkuje poszukiwaniem przez nich rozwiązań, które pozwolą zminimalizować obciążenia. Dostępnymi wariantami, z których mogą skorzystać jest m.in. skorzystanie z formy opodatkowania jaką jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę komandytową.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych polega na uiszczaniu podatku, którego podstawą jest przychód, podatnik nie ma więc możliwości pomniejszyć kwoty podatku o koszty uzyskania przychodu. Warto podkreślić, że od stycznia 2022 r. będą obowiązywać korzystniejsze stawki – 12% dla branży IT (do końca 2021 roku jest to 15%) i 14% dla inżynierów i lekarzy (zmiana z 17%).

Nie każdy przedsiębiorca jest jednak uprawniony do skorzystania z opodatkowania w formie ryczałtu. Forma ta przeznaczona jest jedynie dla osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze, w tym wspólników spółek cywilnych oraz spółek jawnych (z zastrzeżeniem, że wspólnikami takiej spółki są tylko osoby fizyczne). Ponadto, podatnik traci prawo do opodatkowania ryczałtem, jeśli jego przychody przekroczą kwotę 2.000.000 Euro.

Znaczącą wadą opodatkowania w formie ryczałtu jest brak możliwości skorzystania z ulgi dla klasy średniej. Ulga ta wprowadzona jest do Polskiego Ładu, a skorzystać z niej mogą osoby opodatkowane na zasadach ogólnych, osiągające przychody pomiędzy 68.412 zł a 133.692 zł. 

Wysokość składki zdrowotnej w ramach opodatkowania ryczałtem

Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych zapłacą 9% składkę zdrowotną, a obowiązywać będą trzy podstawy wymiaru: (a) przy przychodach rocznych do 60 000 zł – 60% przeciętnego wynagrodzenia, (b) przy przychodach rocznych do 300 000 zł – 100% przeciętnego wynagrodzenia, (c) przy przychodach rocznych powyżej 300 000 zł. – 180% przeciętnego wynagrodzenia.

Oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy przedsiębiorca powinien złożyć do dwudziestego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód w roku podatkowym. Zmiany powinny być więc dokonane do 20 lutego 2022 r.

Przekształcenie w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością

Rozwiązaniem, z którego prawdopodobnie będzie korzystać część przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jest również przekształcenie dotychczasowej formy prowadzenia działalności w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością daje przedsiębiorcy większą ochronę finansową, jako że wspólnicy spółki z o.o. nie odpowiadają prywatnym majątkiem za zobowiązania spółki wobec wierzycieli, a odpowiadają jedynie do wysokości swojego wkładu.

Opodatkowanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Osiągany przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością dochód jest opodatkowany podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT) w wysokości 19%. Istnieje jednak możliwość skorzystania z 9% stawki  podatku. Uprawnieni do tego są tzw. mali podatnicy, czyli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, których przychody z działalności operacyjnej, w danym roku podatkowym nie przekroczyły kwoty 2 mln euro.

Jednakże, co należy mieć na uwadze, na mocy art. 19 ust. 1a pkt. 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych skorzystanie z powyższej możliwości jest ograniczone. Obowiązuje zakaz stosowania obniżonej stawki podatku od osób prawnych w sytuacji, gdy spółka powstała w wyniku przekształcenia z jednoosobowej działalności gospodarczej, a także gdy do spółki wniesiono w formie aportu uprzednio prowadzone przedsiębiorstwo, zorganizowaną część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro.

Co jednak warte podkreślenia, powyższe ograniczenie jest jedynie czasowe i ma zastosowanie do roku podatkowego, w którym spółka z ograniczoną odpowiedzialnością rozpoczęła działalność oraz kolejnego bezpośrednio po nim następującego. Mając to na uwadze, należy podkreślić, że przedsiębiorca, który przekształci swoją jednoosobową działalność gospodarczą w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w 2021 roku będzie uprawniony, przy zachowaniu limitu przychodów, do skorzystania z preferencyjnej 9% stawki od 2023 roku.

W sytuacji, gdy wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zdecydują się wypłacić dywidendy, wypłaty te podlegają opodatkowaniu wg stawki 19%, następuje więc zjawisko podwójnego opodatkowania. Jeżeli jednak wspólnicy nie zdecydują się na takie rozwiązanie ze względu, przykładowo, na planowane pozostawienie środków w spółce z przeznaczeniem na dalszy rozwój, zysk zostawiony w spółce podlega opodatkowaniu wyłącznie stawką 9% (jeśli spółka jest małym podatnikiem) lub stawką 19%.

Niepodleganie składkom na ZUS

Prowadząc działalność gospodarczą w formie wieloosobowej (minimum dwuosobowej) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólnicy nie podlegają obowiązkowi uiszczania składki zdrowotnej ani składek na ubezpieczenie społeczne. Wyjątek od powyższej zasady ma miejsce, gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką jednoosobową, w takim przypadku wspólnik będzie zobowiązany do wpłacania składki zdrowotnej oraz składek społecznych. Jedyny wspólnik jest bowiem uznawany przez przepisy za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, a takie osoby zobowiązane są do uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne oraz składki zdrowotnej.

Dodatkowo, wspólnicy w przeciwieństwie do przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą nie podlegają tzw. daninie solidarnościowej, czyli podatkowi wynoszącemu 4% nadwyżki ponad kwotę miliona złotych dochodu.

Prowadzenie działalności w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może być korzystne dla przedsiębiorców, dla których opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie jest opłacalne ze względu na ponoszone koszty (jak już zostało zasygnalizowane podatku nie można pomniejszyć o koszty uzyskania przychodów) oraz dla przedsiębiorców, których celem jest rozwój spółki poprzez wykorzystanie wypracowanego zysku w spółce.

Spółka komandytowa – czy jest dobrym rozwiązaniem?

Alternatywą dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółka komandytowa. Należy podkreślić, że spółka komandytowa musi składać się z dwóch rodzajów wspólników – komandytariusza (nie prowadzi on spraw spółki oraz odpowiada tylko do sumy komandytowej) oraz komplementariusza (prowadzi on sprawy spółki i ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za jej zobowiązania).

W 2021 roku na mocy zmian w prawie spółka komandytowa stała się podatnikiem podatku od osób prawnych. W związku ze zmianami wypłacone wspólnikom zyski podlegają podwójnemu opodatkowaniu. Jednakże, na podstawie art. 30a ust. 6a ustawy o podatku od osób fizycznych, podatek od osób prawnych zapłacony przez spółkę pomniejsza podatek od osób fizycznych zapłacony przez komplementariusza z tytułu wypłaconego mu zysku za dany rok.

Ponadto, wspólnicy spółki komandytowej po wejściu w życie Polskiego Ładu nie będą płacić składki zdrowotnej obliczanej od dochodu, ale w wysokości zryczałtowanej. Składka będzie wynosić 9% podstawy, która będzie równa kwocie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z czwartego kwartału roku poprzedniego ogłaszanego przez GUS (w 2022 r. składka zdrowotna dla wspólników spółki komandytowej wyniesie więc około 500 zł miesięcznie).

Wspólnicy spółek komandytowych, podobnie jak wspólnicy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością również nie podlegają obowiązkowi uiszczania tzw. daniny solidarnościowej.

Podsumowując powyższe, w przypadku podjęcia przez przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą decyzji dotyczącej przekształcenia dotychczasowej formy w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę komandytową powstaje jednocześnie możliwość skorzystania z formy opodatkowania w formie ryczałtu od dochodów spółek w znowelizowanej wersji, o czym mowa poniżej.

Estoński CIT

Jedną z opcji, nad którą przedsiębiorca może się pochylić jest przejście na tzw. estoński CIT. Od 1 stycznia 2021 r. weszły w życie nowe regulacje w przepisach podatkowych, polegające na wprowadzeniu tzw. estońskiego CIT, czyli nowego systemu ryczałtowego od dochodów spółek kapitałowych. Istotą ryczałtu jest brak obowiązku zapłaty podatku dochodowego z tytułu prowadzonej działalności aż do momentu, w którym dochodzi do wypłaty zysków na rzecz wspólników. W celu skorzystania z powyższej formy opodatkowania spółka musi spełnić szereg wymagań m.in. wspólnikami spółki mogą być tylko osoby fizyczne, konieczne jest zatrudnianie przynajmniej trzech osób na umowę o pracę.

Jak zaznacza wiceminister finansów Jan Sarnowski „estoński CIT to opcja pozwalająca firmom na zastąpienie dotychczasowych zasad rozliczania CIT podatkiem od dystrybucji zysków. Zamiast płacić podatek co miesiąc, co kwartał czy co rok od osiągniętego w tym okresie dochodu, estoński podatnik płaci go jedynie od kwoty, którą sam zdecyduje się przenieść poza biznes, np. w formie dywidendy.”

W ramach Polskiego Ładu zmienią się również zasady opodatkowania tzw. estońskim CIT (a) od 1 stycznia 2022 r. z tego mechanizmu opodatkowania, oprócz spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych, będą mogły skorzystać również spółki komandytowe oraz spółki komandytowo-akcyjne, (b) ryczałt od dochodów spółek będzie również dostępny dla firm o rocznych przychodach przekraczających 100 mln zł, (c) stawka będzie wynosić 10% dla tzw. małych podatników oraz 20% dla tzw. dużych podatników, a dzięki dostępnym mechanizmom odliczenia, łączne efektywne opodatkowanie zysków spółek (PIT i CIT) wyniesie ok. 20% dla tzw. małego podatnika i 25% dla tzw. dużego podatnika, (d) zniesiony zostaje również obowiązek ponoszenia bezpośrednich nakładów na cele inwestycyjne w określonej w przepisach wysokości.

Podsumowanie

Od stycznia 2022 roku przedsiębiorców czekają rewolucyjne zmiany. Dla części osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą ta forma działalności może się okazać nieopłacalna ze względu na wprowadzane nowości legislacyjne. Z tego powodu przedsiębiorcy mogą decydować się na poszukiwanie bardziej optymalnych form prowadzenia działalności. Rozwiązaniami, które mogą wziąć pod uwagę są m.in. wybór ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jako formy opodatkowania, a także przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę komandytową, a w rezultacie uzyskanie możliwości skorzystania z tzw. estońskiego CIT.

Pliki do pobrania

• PKF Alert - Polski Ład a przedsiębiorcy.pdf [PDF]