Firmy audytorskie to nie tylko audyt

Artykuł autorstwa eksperta PKF (Mariusz Kuciński, Partner, Biegły Rewident) został opublikowany 12 października 2012 r. w dzienniku Gazeta Finansowa.

Nie tylko audyt – jakie inne usługi doradcze oferują kancelarie biegłych rewidentów

Rozwój gospodarczy, postęp technologiczny i wszelkie inne czynniki związane z wdrażaniem nowych produktów i usług pociągają za sobą konieczność ewolucji rachunkowości, kontrolingu, finansów i innych dziadzin wspierających procesy podejmowania decyzji biznesowych przez przedsiębiorców. Wszystko to wpływa niestety na dużą zmienność i wzrost skomplikowania regulacji i wymogów, którym jednostki muszą sprostać. Często, w organizacjach realizujących większą ilość procesów biznesowych oraz wykorzystujących różne źródła finansowania, lokowania wolnych środków, różnorodne instrumenty finansowe czy zabezpieczania ekspozycji na ryzyko, konieczne staje się korzystanie z bardzo rozległej i specjalistycznej wiedzy eksperckiej. Wiedza ta jest niezbędna zarówno w procesie podejmowania decyzji jak również w następującym później etapie ewidencji zdarzeń gospodarczych i sporządzania sprawozdań finansowych – zarówno na cele statutowe jak i jako źródło wiedzy managera. W wielu kwestiach, alternatywą do utrzyywania rozbudowanej kadry wewnętrznych specjalistów, jest skorzystanie z usług firm audytorskich, które w swoich strukturach posiadają odpowiednich ekspertów. Procesy, które mogą być wspierane dzięki usługom realizowanym przez biegłych rewidentów rozpoczynają się już w początkowym stadium realizacji a ściślej mówiąc już nawet planowania decyzji. Typowymi przykładami usług w obszarze wspomagania decyzji są m.in.:

• Realizacja procesów due dilligence dzięki której uzyskujemy niezależną informację o realnej sytuacji finansowej jednostki w której inwestycje rozważamy,
• Weryfikacja prognoz i szacunków, które często stanowią podstawy określenia wartości poszczególnych biznesów,
• Sporządzenie sprawozdań finansowych proforma obrazujących wpływ rozważanych działań na sytuację finansową wynikającą ze sprawozdań finansowych poprzez ich hipotetyczne ujęcie,
• Analizy ekonomiczne w zakresie oceny i wyboru najbardziej efektywnych źródeł finansowania (kredyt, leasing, obligacje lub inne instrumenty finansowe),
• Doradztwo podatkowe ukierunkowane dobór rozwiązań najbardziej optymalizujących działania jednostki i ograniczające ryzyka, których całe mnóstwo kryje się za gąszczem skomplikowanych uregulowań,

Powyższe to jedynie przykłady bardzo licznych usług, które firmy audytorskie świadczą na etapie rozważania i doboru alternatywnych rozwiązań w biznesach. Kolejna Grupa usług to usługi usprawniające i uwiarygodniające kwestie ewidencji, rachunku kosztów, kontrolingu i sprawozdawczości zarówno finansowej jak i zarządczej. W tym obszarze mamy obecnie do czynienia z wieloma pozycjami sprawozdania, których wycena zależna jest od szacunków i wyceny w wartości rynkowej lub godziwej czyli tak naprawdę od przyszłych zdarzeń gospodarczych. Przykłady takich składników aktywów czy pasywów można znaleźć w każdej pozycji bilansu poczynając od wartości niematerialnych i prawnych (np. znaki firmowe, posiadane licencje itp.) poprzez aktywa trwałe (np. nieruchomości inwestycyjne, inwestycje w innych jednostkach itp.) a skończywszy na aktywach obrotowych i zobowiązaniach (papiery wartościowe, obligacje, instrumenty finansowe, leasing itp.). Niezwykle istotną kwestią związaną z wyceną aktywów i pasywów są właściwe ustalenia czy nie występują przesłanki świadczące o możliwości utraty wartości przez aktywa czyli czy nie jest konieczne oszacowanie, czy cena sprzedaży na dzień bilansowy nie jest niższa od wartości bilansowych; w takiej okoliczności należy dokonać odpisu aktualizującego wartość. W przypadku, gdy uregulowania zezwalają na zastosowanie do wyceny wartości godziwej istotnym elementem oceny jest prawidłowość jej ustalenia: wartość taka może być ustalona w oparciu o ceny z aktywnego rynku, ale także w oparciu o inne modele np. zdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF), metodą porównawczą (mnożnikową) czy też metodami majątkowymi. W takim przypadku szczególnej uwagi wymagają kwestie: właściwego doboru zastosowanej metody wyceny (niekiedy dla określenia wartości godziwej danego składnika w określonym przypadku w zależności od okoliczności właściwe będą inne metody wyceny) oraz prawidłowość zastosowanej konkretnej metody wyceny tj. np. konstrukcja i metodologia modelu ekonometrycznego, aktualność założeń mikro i makroekonomicznych, w szczególności zakładane poziomy wzrostu i wartość przyjętych stóp dyskontowych. Do tej grupy usług zaliczyć można m.in.:

• Opracowanie polityki rachunkowości ukierunkowane w szczególności na dobór najlepszych zasad wyceny i prezentacji dla danego typu działalności,
• Opracowanie i wdrożenie rachunkowości zarządczej uwzględniające wszelkie wymogi kadry managerskiej,
• Opracowanie instrukcji obiegu dokumentów i innych procedur wspomagających zarządzanie i kontroling
• Dostosowanie ksiąg rachunkowych pod kątem funduszy unijnych
• Sporządzanie sprawozdania finansowego,
• Przekształcanie sprawozdań finansowych na zasady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości,
• Wycena pozycji sprawozdawczych,
• Sporządzanie lub ocena przyjętych zasad rachunkowości,
• Tworzenie systemów kontroli wewnętrznej,

Poza powyższym Audytorzy świadczą usługi mające na celu weryfikację czy dane zagadnienie realizowane jest zgodnie z przyjętymi procedurami. Może to być m.in.: badanie kontroli wewnętrznej, systemu rachunkowości i środowiska informatycznego, badanie przestrzegania wykonania umów dotyczących nakładów inwestycyjnych i socjalnych w przypadku prywatyzacji, badanie sprawozdań komitetów wyborczych, badanie sprawozdawczości projektów współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej czy sprawozdań z wykorzystania środków z emisji akcji, umów kredytowych.