Kapitały w sprawozdaniu rocznym - Klasyfikacja akcji.

Artykuł autorstwa eksperta PKF (Ewa Łukaszewska - Koordynator Projektów Finansowo-Księgowych) został opublikowany w cyklu "Błędy w rachunowości" Dziennika Gazety Prawnej w dniu 9 grudnia 2013 r.  

CASE:

Akcje zostały zakwalifikowane przez kierownika jednostki do inwestycji długoterminowych w jednostkach podporządkowanych (utrzymywane do sprzedaży w okresie dłuższym niż 12 miesięcy). Na dzień bilansowy 30.09.2013 dokonano wyceny nabytych akcji z zastosowaniem ceny rynkowej. Skutki przeszacowania wartości, wzrost  o  85.000zł, Spółka odniosła na konto „przychody finansowe”. Czy Spółka miała prawo zastosować ten sposób rozliczenia?

Komentarz eksperta PKF:

Zgodnie z artykułem 64 ust.1 Ustawy o Rachunkowości spółka akcyjna podlega obowiązkowemu badaniu, zatem w przypadku nabycia akcji zaliczanych do instrumentów finansowych  ma obowiązek stosować przepisy Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001r w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U.nr 149, poz.1674 ze zm.). Rozporządzenie to wskazuje na możliwość wyboru przez spółkę jednego ze sposobów prezentowania skutków przeszacowania aktywów finansowych zakwalifikowanych do kategorii dostępnych do sprzedaży. Zgodnie z art. 21 ust. 2 Rozporządzenia w przypadku zaliczenia inwestycji do „Aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży” (założenie osiągnięcia korzyści ekonomicznych w okresie dłuższym niż 12 miesięcy), spółka ma możliwości odniesienia skutków przeszacowania  do przychodów lub kosztów finansowych okresu sprawozdawczego, w którym nastąpiło przeszacowanie bądź  zyski lub straty z przeszacowania odnieść na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny.

W tym przypadku jednak Spółka nie wzięła pod uwagę faktu, że zgodnie z art. 1 pkt.2 Rozporządzenia nie stosuje się jego zapisów do wyceny akcji w jednostkach podporządkowanych. W przypadku aktualizacji wyceny długoterminowych aktywów finansowych w jednostkach powiązanych Spółka miała obowiązek korzystać z uregulowań zawartych w Ustawie o rachunkowości.  Zgodnie z art. art.31 ust. 4 Ustawy o Rachunkowości powstałą na skutek aktualizacji wyceny różnicę wartości netto środków trwałych odnosi się na kapitał z aktualizacji wyceny i nie może ona być przeznaczona do podziału. Na podstawie powyższego artykułu Spółka powinna odnieść wartość  z przeszacowania (kwotę 85.000zł) na kapitały w korespondencji z kontem „Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe”.

W przypadku wystąpienia w kolejnych okresach konieczności obniżenia wartości tych aktywów, przeszacowanych uprzednio do kwoty odniesionej na kapitał z aktualizacji wyceny, aktualizacja in minus wpływa na zmniejszenie kapitału z aktualizacji wyceny. W sytuacji gdy obniżenie wartości nie znalazłoby pokrycia w utworzonym uprzednio kapitale z aktualizacji wyceny, wówczas kwotę nadwyżki spółka powinna odnieść w ciężar kosztów finansowych.

Nieprawidłowe ujęcie kwoty aktualizacji wartości inwestycji w akcje jednostek powiązanych w przychodach finansowych wpłynęło na zawyżenie wyniku finansowego spółki o 85.000 zł. Działanie zgodne z obowiązującymi spółkę przepisami Ustawy o Rachunkowości i odniesienie tej kwoty na pozycję „Kapitał z aktualizacji wyceny” wpłynie na jasne i  rzetelne przedstawienie wartości zawartych w kapitale własnym spółki.